หน้าหนังสือทั้งหมด

ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
115
ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา
5.5.4 ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา พระเดชพระคุณพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้กล่าวถึงการเห็นขันธ์ 5 ด้วย ธรรมจักขุของพระธรรมกาย ซึ่งเป็นการเห็นอย่างแท้จริงไว้ว่า ทำให้เห็นลักษณะของขันธ์ 5 ท
บทความนี้กล่าวถึงการเห็นขันธ์ 5 ผ่านทางธรรมจักขุ ซึ่งทำให้เข้าใจว่า ขันธ์ 5 ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา โดยการพิจารณาองค์ประกอบที่เกิดขึ้นและดับไปเหมือนฟองน้ำ การเข้าใจลักษณะนี้ช่วยให้มองเห็นควา
ความเพียรในชีวิตทางธรรมและการทำสมาธิ
199
ความเพียรในชีวิตทางธรรมและการทำสมาธิ
… เป็นสิ่งควรละ โพชฌงค์ 7 เป็นสิ่งที่ ควรบำเพ็ญ เป็นต้น ความจริงแล้วสติปัฏฐานมี 1 คือ การตั้งสติ ส่วนกาย เวทนา จิตและธรรมนั้นเป็นอารมณ์ ของสติ คือ เป็นสิ่งที่ควรเอาสติเข้าไปพิจารณาหรือเอาสติไปตั้งไว้เหมือนโต๊ะต…
ในบทความนี้พูดถึงความเพียร 4 ประการที่สำคัญในการปฏิบัติธรรม เช่น สัมมาสติ ซึ่งรวมถึงการพิจารณากาย เวทนา จิต และธรรม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต และช่วยสกัดกั้นกิเลส นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการทำสมาธิทั้ง 3 ระดับ …
ปฏิจจสมุปบาท
207
ปฏิจจสมุปบาท
แนวคิด 1. ปฏิจจสมุปบาท คือ การเกิดขึ้นร่วมกันของธรรม 12 ประการ คือ อวิชชา สังขาร วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผัสสะ เวทนา ตัณหา อุปาทาน ภพ ชาติ ชรามรณะ 2. ความสัมพันธ์ของปฏิจจสมุปบาท มีทั้งสายเกิด และสายดับ
ปฏิจจสมุปบาทคือการเกิดขึ้นร่วมกันของธรรม 12 ประการที่เกี่ยวข้องกับวงจรของสังสารวัฏ โดยมีความสัมพันธ์ทั้งสายเกิดและสายดับ。ที่มาของความสัมพันธ์นี้คือ อวิชชา ทำให้เกิดสังขาร และดำเนินต่อไปจนถึงชรามรณะ。กา
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
213
นามรูปและสฬายตนะในพระพุทธศาสนา
4. นามรูป คือ นามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา (ความเสวยอารมณ์) สัญญา (ความจำได้หมายรู้) เจตนา (ความจงใจ) ผัสสะ (ความกระทบ หรือสัมผัส) มนสิการ (ความกระทำไว้ในใจ) หรือนามขันธ์ 3 คือ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ ส
นามรูปในพระพุทธศาสนาแบ่งเป็นนามธรรม 5 อย่าง ได้แก่ เวทนา สัญญา เจตนา ผัสสะ และ มนสิการ มีการจำแนกเป็นนามขันธ์ 3 ส่วนรูปเรียกว่ามหาภูตรูป 4 ซึ่งได้แก่ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นอกจากนี้ย
ความเสื่อมโทรมของขันธ์ 5 และปฏิจจสมุปบาท
217
ความเสื่อมโทรมของขันธ์ 5 และปฏิจจสมุปบาท
ความเสื่อมโทรมของขันธ์ 5 ในแต่ละภพแต่ละชาติ หมายถึง ความแก่ของรูปที่ปรากฏ ออกมาในลักษณะ อวัยวะหย่อนยาน หนังเหี่ยวย่น หูตาฝ้าฟาง ความแก่ของเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณที่ปรากฏออกมาในลักษณะ การรับรู้ต่างๆ
บทความนี้กล่าวถึงความเสื่อมโทรมของขันธ์ 5 ในแต่ละภพแต่ละชาติ ซึ่งอธิบายถึงความแก่ในปัจจัยต่าง ๆ เช่น รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่ส่งผลต่อการรับรู้ ส่วนความสัมพันธ์ของปฏิจจสมุปบาทอธิบายว่าทุก ๆ
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
230
การดับตัณหาและอุปาทานในพระพุทธศาสนา
8. ดับตัณหาได้ อุปาทานจึงดับ ดับตัณหา หมายถึง ดับความอยากต่างๆ คือ ความอยากในรูป ความอยากในเสียง ความอยากในกลิ่น ความอยากในรส ความอยากในสัมผัสทางกาย และความอยากในสิ่งสัมผัส 9. ดับอุปาทานได้ ภพจึงดับ ด
การดับตัณหาและอุปาทานถือเป็นทางในการดับเส้นทางการเกิดและการตายตามแนวคิดของพระพุทธศาสนา โดยการดับตัณหานั้นหมายถึงการดับความอยากในรูปรวมถึงสิ่งต่าง ๆ ที่เราอยากได้ เมื่อเราเลิกยึดมั่นในอุปาทานแล้วจะสามา
อนัตตลักขณสูตร
384
อนัตตลักขณสูตร
ธรรมะเพื่อประชา อนัตตลักขณสูตร ๓๘๓ ให้ปัญจวัคคีย์ได้รับฟังจนหายสงสัย เพราะได้รู้ได้เห็นเองแล้ว *เนื้อหาสาระของพระสูตรนี้ พระพุทธองค์ได้ตรัสไว้ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปเป็นอนัตตา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
อนัตตลักขณสูตรกล่าวถึงความจริงที่ว่ารูป เวทนา และสัญญาต่างเป็นอนัตตา ไม่สามารถควบคุมได้ ผู้คนไม่สามารถยึดถือว่าเป็นของตน เมื่อภาพหรือความรู้สึกต่างๆ เกิดขึ้น ไม่สามารถแสดงการเป็นเจ้าของหรือขจัดปัญหาได
การแก้ปัญหาด้วยปัญญาอันลึกซึ้ง
374
การแก้ปัญหาด้วยปัญญาอันลึกซึ้ง
๔๒ แ ก้ ปั ญ ห า ด้ ว ย ปั ญ ญ า อั น ลึกซึ้ง (m) พระอริยสาวกทั้งหลาย ย่อมเห็นขันธ์ ๕ คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ทั้งที่เป็นอดีต ปัจจุบัน และในอนาคต ทั้งภายในหรือภายนอก ทั้งหยาบหรือละเอียด ทั้งเ
พระอริยสาวกเห็นขันธ์ 5 คือรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ โดยใช้ปัญญาที่ถูกต้องว่า นั่นไม่ใช่ของเรา หรือว่าเราไม่มีตัวตนที่แท้จริง การเข้าใจนี้จะช่วยในการลดความยึดมั่นและความเห็นแก่ตัวในกายและนิมิตภายนอ
ธรรมะเพื่อประชา: ชัยชนะครั้งที่ 5
127
ธรรมะเพื่อประชา: ชัยชนะครั้งที่ 5
ธรรมะเพื่อประชา ชัยชนะครั้งที่ 5 (ตอนที่ ๑ ชนะ สัจจกนิครนถ์) เห็นทีจะต้องเจรจากันสักหน่อย ถ้าอย่างนั้น ข้าพเจ้าจะไปพบ กับพระสมณโคดมผู้เจริญด้วยตัวของข้าพเจ้าเอง จะได้สนทนา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน แล้
ในช่วงหนึ่งของประวัติศาสตร์ พระอัคคิเวสสนะมีความประสงค์จะสนทนากับพระผู้มีพระภาคเจ้าเพื่อเสริมสร้างความเข้าใจในธรรมะ เมื่อไปถึงพระอาราม ร่วมกับเจ้าลิจฉวี ประมาณ 500 องค์ เขาเจอพระพุทธเจ้าและได้ตั้งคำถา
การฟังพระสูตรและการสวดสาธยาย
39
การฟังพระสูตรและการสวดสาธยาย
…ติปัฏฐานสูตร” พระจึงเริ่มสวดสาธยายเรื่องสติปัฏฐานสูตร ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับ การพิจารณาตามเห็นกายในกาย เวทนา ในเวทนา จิตในจิต ธรรมในธรรม แล้วก็ชี้บอกหนทางสายกลาง อันเป็นทางสายเอก ซึ่งเรียกว่า “เอกายนมรรค” เป็…
พระท่านถามว่า อุบาสกอยากฟังพระสูตรบทไหน และเริ่มสวดสาธยายเรื่องสติปัฏฐานสูตร ซึ่งกล่าวถึงการพิจารณากาย เวทนา จิต และธรรม พร้อมชี้หนทางสายกลางสู่พระนิพพาน ขณะนั้นชาวสวรรค์ทั้ง 5 ชั้น เชื้อเชิญอุบาสกให้ไปอยู่ด้…
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒: นามและอัพพยศัพท์
58
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒: นามและอัพพยศัพท์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 86 นอกนั้น แปลงเป็น ก แล้วแจกในไตรลิงค์ เหมือน ย ศัพท์ ก ศัพท์ ที่แจกด้วยวิภัตติในไตรลิงค์นี้ มี จิ อยู่ท้ายศัพท์ แปลว่า "น้อย" บ้าง "บาง
บทนี้เน้นการศึกษาเรื่องวจีวิภาคในบาลี โดยให้ความสำคัญกับการแจกศัพท์ที่มีส่วนท้ายเป็น จิ และการแปลความหมายในบริบทต่าง ๆ รวมถึงการใช้รูปแบบพหุและเอกในการแสดงออกทางภาษา เช่น 'โกจิ' สำหรับชายบางคน หรือ 'ก
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
224
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 224 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 224 โสฬสม ตโต ปรมฺปิ วา ภวนิกฤติจิตต์ โหติ น ตโต โอริมนุติ วิญญายตีติ มูลฎีกา ฯ เตเยวาติ ยาคโม
บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา อธิบายลักษณะต่างๆ ของจิต จิตทำงานอย่างไร และมีปัจจัยใดบ้างที่ส่งผลต่อการเกิดจิต ทำให้เกิดความเข้าใจในเชิงลึกเกี่ยวกับจิตและอารมณ์ จุดสำคัญคือการแบ่งประเภทแล
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (ปฐโม ภาโค) - หน้า 248
248
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (ปฐโม ภาโค) - หน้า 248
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 248 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 248 ทิฏฐิ... ยุตต์ ฯ วิวิธปปกาเรหิ ยุตฺตนฺติ อตฺถสฺส นิวตฺตนต วิสสฏฐนฺติ วิวรติ ฯ ทิฏฐิคเตนาติ ว
เนื้อหาในหน้าที่ 248 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยาพูดถึงทิฏฐิและเวทนาโดยเน้นโครงสร้างการวิเคราะห์และวาจกตฺตาที่เกี่ยวข้องกับการกระทำและผลของความรู้สึก การใช้ภาษาที่ชัดเจนช่วยในการทำความเข้าใจแง่มุมต่างๆ ของ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา
249
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 249 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 249 ปุจฉา ฯ อิฏเฐ อนิฎเฐ จ อารมุมเณ ปกขปาตสฺส อภาเวน ยุตติโต อนุภวตีติ วิสัชชน์ ฯ อุปปาติโต ยุตติ
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยานั้นเจาะลึกการวิเคราะห์ความหมายและแนวทางการเรียนรู้จากอภิธมฺมในแง่มุมต่างๆ เพื่อให้ผู้ศึกษาได้เข้าใจหลักธรรมอย่างถี่ถ้วน โดยมีการชี้แจงประเด็นสำคัญอย่างละเอียดในแต่
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
251
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 251 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 251 อิติ อุเปกขาติ ปเท เหตุ อุเปกขาติ ลิงคตโถ ๆ [๑๓๕] สุขทุกฺขาน....อวิรุทธา อีกชาติ วจนเมว สมตฺเถ
เนื้อหาในบทที่ 251 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา ศึกษาถึงแนวคิดเกี่ยวกับสุขและทุกข์ โดยเฉพาะคำว่า 'อุเปกขา' ที่แสดงถึงความเที่ยงตรงในความรู้สึก เราสามารถนำไปสู่การพัฒนาเข้าใจในเวทนาและสถานะทางอารมณ์
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (บทที่ 470)
470
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (บทที่ 470)
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 470 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 470 ญาปกนฺติ ฯ เวทนา อาทิ เยส์ จิตตาภิธมฺมานํ เต เวทนาทโย ๆ อาทิสทฺเทน นววีสติสมปยุตตธมฺมาน คหณ
เนื้อหาในหน้า 470 ของ อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา วิเคราะห์ความหมายและการปรากฏตัวของเวทนาในจิตใจ ผ่านการอธิบายถึงอรูปจตุตถฌาน และกระบวนการทางจิตที่เกี่ยวข้อง รวมถึงนิยามของน้ำหนักและความหมายที่ต่างกันในบริบท
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ทุติโย ภาโค
11
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ทุติโย ภาโค
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 11 ทุติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 11 ยถากกมนฺติ สมุฏฐานาติ ปเท กริยาวิเสสน์ ฯ เอตาติ ลิงฺคตฺโถ ๆ กายจิตตานนฺติ สารภาที่ติ ปเท สม
เนื้อหาในหน้าที่ 11 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา ให้ความรู้เกี่ยวกับการกำหนดหมวดหมู่ของสิ่งต่างๆ ในพุทธศาสนา โดยเฉพาะเรื่องที่เกี่ยวกับสมุฏฐานและกายจิต อธิบายถึงการใช้งานและความหมายที่เกี่ยวข้อง เช
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา: ความเข้าใจในเวทนา
98
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา: ความเข้าใจในเวทนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 98 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 98 นามโก ฯ เวทนา...นามโกติ ปก...คโหติ ปทสฺส วิเสสน์ ฯ ปก...คโหติ นียเตติ ปเท กมุม ฯ ปกิณฺณโก จ
เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของเวทนาในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ที่อธิบายประเภทเวทนา แบ่งออกเป็นสุขทุกข์และละเอียด โดยแสดงให้เห็นว่าจิตมีการตอบสนองต่อเวทนาอย่างไร และมีวิธีการทำความเข้าใจเพื่อนำไปสู่การปฏิบัต
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
99
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 99 ตติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 99 จาติ สุขาทิเวทนา ฯ ตาห์ เวทนาห์ สหคตา ติสหคตา ติสห คตา จ เต จิตตุปปาทา จาติ สห...ปาทา ฯ ติตน
ในเนื้อหานี้จะมีการสำรวจแนวคิดเกี่ยวกับเวทนา ซึ่งแบ่งออกเป็นสุขและทุกข์ โดยมีการใช้โครงสร้างทางอภิธรรมในการจำแนกและอธิบายความรู้สึกต่างๆ เช่น การอ้างถึงประเภทความรู้สึกที่ไม่สามารถนำมาอธิบายได้ นอกจาก
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
100
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 100 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 100 นน จาติ โจทนา ฯ ภิกฺขเว อิมา เวทนา เทว สุขา ทุกฺขา ฯ อิตติ วจนโตติ ปเท นิทสฺสน์ ฯ วจนโตติ
บทเรียนนี้นำเสนอการวิเคราะห์เวทนาที่แสดงถึงสุขและทุกข์ พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยาในเชิงลึก โดยการอ้างถึงวาจาของพระธรรม และการเจาะลึกถึงลิงค์ของคำต่างๆ ที่มีความสำคัญใน พุทธศาสนาที่เกี